HAMZA KOÇAKOĞLU

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

BAĞIMSIZ DENETÇİ

KONUTLARIN İŞYERİ OLARAK KULLANILMASI DURUMUNDA EMLAK VERGİSİ

            Serbest Meslek Mensubu olarak, faaliyette bulunan Doktor, avukat, mali müşavir gibi meslek mensupları genel olarak, daha önce konut olarak inşaa edilmiş olan dairelerde faaliyette bulunmaktadırlar. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde "Bina Vergisini, binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenler öder."; 8 inci maddesinde ise, "Bina vergisinin oranı meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde ikidir." hükümleri yer almaktadır.

            Ancak konut olarak inşa edilen dairelerin işyeri olarak kullanılması durumunda ise ; aynı Kanunun "Vergi Değerini Tadil Eden Sebepler" başlıklı 33 üncü maddesinde;

            "Vergi değerini tadil eden sebepler aşağıda gösterilmiştir.

            3. Bir binanın kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi veya bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkan, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline kalbedilmesi, (Bu hükmün uygulanmasında bir apartmanın her dairesi bir bina sayılır ve tadil sebebi, yalnız kullanış tarzı tamamen veya kısmen değiştirilen daire için geçerli olur)." hükmüne yer verilmiştir.

             Ayrıca, "Bildirim verme ve süresi" başlıklı 23 üncü maddesinde, "Bu Kanunun 33 üncü maddesinde (8 numaralı fıkra hariç) yazılı vergi değerini tadil eden nedenlerin bulunması halinde (geçici ve daimi muafiyetten faydalanılması hali dahil) emlak vergisi bildirimi verilmesi zorunludur. Devlete ait arazi için bildirim verilmez.

            Bildirimler;

           b) Bu Kanunun 33 üncü maddesinde (8 numaralı fıkra hariç) yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde, değişikliğin vuku bulduğu bütçe yılı içerisinde, Emlâkın bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye verilir.

            Yukarıdaki fıkralarda yazılı haller bütçe yılının son üç ayı içinde vuku bulduğu takdirde bildirim, olayın vuku bulduğu tarihten itibaren üç ay içinde verilir."  hükmüne yer verilmiştir.

            Öte yandan, aynı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde de, bina vergisi mükellefiyetinin, bu Kanunun 33 üncü maddesinin (1) ila (7) numaralı fıkralarında yazılı vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde bu değişikliklerin vukuu bulduğu tarihi takip eden bütçe yılından itibaren başlayacağı hükme bağlanmıştır.

            213 sayılı Vergi Usul Kanununun "İşyeri" başlıklı 156 ncı maddesinde, "Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir." hükmü bulunmaktadır.

            Bu madde hükmüne göre, mükelleflerin ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetlerini sürdürdükleri yerlerin iş yeri özelliğini taşıyabilmesi için bu yerlerin faaliyetin icrasına tahsis edilmesi veya faaliyetin icra edildiği yer olma özelliği taşıması gerekmektedir.

            Yukarıda açıklanan sebeplerle konutların ikamete mahsus bir amaç dışında kullanılması halinde vergi değerini tadil eden sebepler söz konusu olacağından nitelik olarak işyeri kapsamında değerlendirilecektir. Yeni duruma göre işyeri olarak vergilendirilecektir. Dolayısıyla, 1319 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca söz konusu mesken için  yeni duruma göre emlak vergisi bildirimi verilmesi ve meskenin iş yeri olarak kullanılmaya başlandığı tarihi izleyen bütçe yılından itibaren iş yerlerine ait oran üzerinden vergilendirilmesi gerekmektedir.

            Bu konuya ilişkin çeşitli özelgeler verilmiştir. İstanbul Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, Mükellef Hizmet Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü tarafından 29,09,2015 tarih ve 97895701-175.01[33-2015/6.1.22.756]-83330 sayılı özelgesinde Konut olarak kullanılan bir dairesinin Bir odasının dahi işyeri olarak kullanılması durumunda işyeri olarak emlak vergisi ödemesi gerektiği açıklanmıştır. 

Kaynak: . İstanbul Gelir İdaresi Başkanlığı 29,09,2015 tarih ve 97895701-175.01[33-2015/6.1.22.756]-83330 sayılı özelgesinde